Czym jest strzelectwo terenowe
Strzelectwo terenowe (z ang. field target) to ogólna nazwa dla kilku konkurencji strzeleckich z karabinów pneumatycznych (wiatrówek) oraz nazwa konkretnej konkurencji strzeleckiej, od której wszystko się zaczęło.
Strzelanie to wywodzi się z Wysp Brytyjskich, gdzie na początku lat 80. opracowano pierwsze zasady tej konkurencji. Zasady główne wywodzą się z dopuszczalnego prawnie w Wielkiej Brytanii polowania na małe zwierzęta przy użyciu wiatrówek. Jak wszędzie w konkurencjach strzeleckich wywodzących się z praktycznych zastosowań, tak i tu znalazła się grupa chętnych do takiego strzelania, ale w formie bezkrwawej.
W konkurencjach „field target” celem są metalowe tarcze sylwetkowe, kształtem przypominające małe zwierzęta. Tarcze posiadają mechanizm zapadkowy, który po trafieniu celu w wyznaczone miejsce (killzone – KZ), powoduje złożenie (przewrócenie) się celu. Ponowne „postawienie” celu odbywa się przy pomocy sznurka zamocowanego do celu i doprowadzonego do stanowiska strzeleckiego. Wielkość figurki wynosi od 10 do 25 cm. Strefa trafień z reguły jest okrągła i zwykle posiada średnicę od 15 do 45 mm w zależności od odległości do celu i/lub określonej postawy strzeleckiej. Cele ustawia się na dystansie od 8 do 50 metrów.
Na zawodach strzelec do każdego celu może oddać tylko jeden strzał. Biorąc pod uwagę niewielką masę i prędkość pocisku (około 0,5 g) oraz silny wpływ warunków atmosferycznych takich jak wiatr czy deszcz, na trajektorię jego lotu, to okazuje się, że trafienie celu nie jest takie proste. Zawody przeprowadza się w terenie, na którym zwykle wyznacza się od 20 do 40 stanowisk, od jednego do dwóch celów na każdym (maksymalnie 40 celi).
Do konkurencji dopuszcza się użycie wyłącznie karabinów pneumatycznych. Przepisy oraz uwarunkowania lokalne różnych krajów powodują, że strzelcy dzieleni są na kilka kategorii, zależnych od energii wystrzeliwanego śrutu oraz rodzaju wiatrówki. Wiatrówki są wyposażane w celowniki optyczne służące również do pomiaru odległości do celu. Jednocześnie nie dopuszcza się używania innych urządzeń pomocnych w określeniu dystansu.
Rozróżnia się kilka odmian konkurencji strzelań terenowych, wynikających z różnych zapisów regulaminowych. Nazwy konkurencji posiadają brzmienie angielskojęzyczne, które zostało przyjęte na arenie międzynarodowej jako obowiązujące:
FT – field target
HFT – hunter field target
NHFT – night hunter field target
SFT – sporting field target
Field target (FT) – konkurencja, której zasady zostały najwcześniej określone. Polega na strzelaniu z karabinka pneumatycznego co celów, w których strefa trafienia (KZ) ma wielkość od 15 do 40 mm.
Cele są umieszczone na dystansie od 8 do 50 metrów. Zawodnik musi zająć pozycję strzelecką w wyznaczonym miejscu.
Na większości stanowisk obowiązuje pozycja dowolna, która najczęściej jest pozycją siedzącą, z karabinkiem wspartym na kolanie. Karabin zawsze musi mieć kontakt jedynie z ciałem strzelca. Nie jest natomiast dozwolona pozycja leżąca. Wykorzystywanie naturalnych elementów terenu jest niedopuszczalne. Zawodnik może używać podkładek pod ciało (siedzisk), ale nie mogą one być wyższe niż 10 cm. Na niektórych stanowiskach obowiązuje pozycja wymuszona – klęcząca lub stojąca i tylko z takiej zawodnik może strzelać. Czas na stanowisku jest ograniczony i wynosi najczęściej 1 minutę na cel.
Zawodnik może używać dowolnego karabinu pneumatycznego z klasycznym celownikiem optycznym i nie może posługiwać się dalmierzem, wskaźnikiem laserowym ani innymi urządzeniami pomagającymi określić dystans do celu, zarówno wbudowanymi w celownik optyczny jak i stanowiących osobne urządzenie.
Do określenia dystansu do celu może natomiast stosować zmianę nastaw celownika optycznego (regulacja ostrości). Dlatego w FT spotyka się najczęściej celowniki o krotności powiększenia nawet do 50 razy. Za trafienie w cel powodujące jego przewrócenie zawodnik otrzymuje 1 punkt. Trafienie nie skutkujące przewróceniem celu oraz nie trafienie w cel nie są punktowane.
Hunter field target (HFT) – konkurencja, której zasady opracowano trochę później niż FT. Głównym zamysłem tej konkurencji jest wprowadzenie zasad bardziej zbliżonych do tych, które spotyka się podczas polowań. Dlatego jedną z głównych różnic jest to, że zawodnik może przyjąć na stanowisku dowolną pozycję strzelecką, z wyjątkiem pozycji „siedzącej” (dowolna FT) i może skorzystać z wszelkich udogodnień terenowych jakie znajdą się w zasięgu stanowiska.
Tak jak w FT, zawodnik nie może używać urządzeń do określenia odległości. Dodatkowo też nie może używać do tego celu celownika optycznego. Zmiana jakichkolwiek jego nastaw grozi dyskwalifikacją. Dlatego w HFT stosuje się celowniki o stosunkowo niskiej krotności powiększenia – zwykle 6-10 razy. Celami, podobnie jak w FT są figurki ze strefami trafień od 15 do 45 mm.
Ponieważ trafienie celu przy takim ograniczeniu możliwości technicznych sprzętu jest dużo trudniejsze, to cele ustawia się na skróconym dystansie od 7,5 do 41 metrów (45 jardów).
Ponadto obowiązuje inny system punktowania. Za trafienie celu skutkujące jego przewróceniem zawodnik otrzymuje 2 punkty, za trafienie w sylwetkę, ale bez przewrócenia – 1 punkt, całkowite chybienie celu to 0 punktów. Podobnie jak w FT, zawodnik może oddać tylko jeden strzał do celu.
Sporting field target (SFT) – jest to najmłodsza z odmian strzelań terenowych. Zasady tej konkurencji wypełniają lukę pomiędzy FT i HFT i stanowią pewną kompilację przepisów obu konkurencji. Zawodnik zobowiązany jest do zajmowania pozycji strzeleckich wg zasad FT. Nie może używać żadnych urządzeń do określenia odległości (w tym celownika optycznego). Odległość do celu zawodnik musi określić gołym okiem (jak w HFT), ale przed oddaniem pierwszego strzału na stanowisku może dokonać korekty ustawień celownika. Obowiązuje limit czasu jak w FT oraz punktacja wg zasad FT. Także wielkość i rozmieszczenie celów są jak w FT. Takie ujęcie reguł powoduje, że rywalizacja nie wymaga posiadania specjalizowanego sprzętu (szczególnie celownika).
Kolejna dyscyplina, którą uprawiamy to „Silhouette”. Silhouette (z ang. sylwetki) to nic innego jak wycięte z kilkumilimetrowej, stalowej blachy sylwetki zwierząt: kurczak, dzik, indyk i muflon, ustawione na podwyższeniu (półce), na określonych odległościach.
Jedynym zadaniem strzelca jest trafić jednym strzałem każdą sylwetkę strącając ją z półki. Do każdej sylwetki możemy oddać tylko jeden strzał w określonym czasie. Ważnym elementem tej zabawy jest fakt, że wymuszoną postawą strzelecką jest postawa stojąca.
Nauczenie się zasad tej dyscypliny nie stanowi żadnego problemu, jednak zostanie w niej mistrzem to już zupełnie inna sprawa.
Korzenie powstania „silhouette” sięgają początku XX wieku i są kojarzone z meksykańskim rewolucjonistą – generałem Francesco „Pancho” Villa. Był on dowódcą oddziałów plądrujących południowe stany USA. Mówi się, że po jednym z takich wypadów, chcąc podnieść morale swoich podwładnych, ogłosił konkurs na najlepszego strzelca, określając jednocześnie pierwsze zasady strzelania do „sylwetek”. Rywalizacja była na tyle pasjonująca, że takie konkursy strzeleckie spopularyzowały się na całym Dzikim Zachodzie.
W 20 lat później bardzo częste były konkursy strzeleckie, w których strzelało się nie do martwych celów, lecz do żywych kurcząt na odległość 100m. Ciekawostką było to, że na takie odległości strzelano z pistoletów i do dnia dzisiejszego konkurencję rozgrywa się także z broni krótkiej. W drodze ewolucji tych konkursów dodawano następne cele na coraz odleglejszych dystansach. Kolejnymi celami stały się indyki, gołębie i na końcu muflony. Odległości stosowano odpowiednie do rodzaju broni, z jakiej strzelano. Strzelcy używający karabinów dużego kalibru, najodleglejszy cel – owcę/muflona ustawiali na dystansie 500m. W 1948 roku, w Meksyku, po raz pierwszy wykorzystano metalowe figurki zwierząt, by już w 1952 r. rozegrać pierwsze narodowe mistrzostwa Silhouette. Od tego czasu rozpoczęto rozgrywanie regularnych zawodów. Początkowo strzelano z karabinów dużego kalibru, jednak z upływem czasu rozpoczęto rozgrywanie zawodów wykorzystując każdą dostępną broń i odpowiednio do możliwości dostosowywano wielkość figurek i ich odległość od strzelca. W ten sposób w 1987 roku, przy międzynarodowych ustaleniach nowych kategorii, również wiatrówkowicze doczekali się przepisów dostosowanych do możliwości karabinków i pistoletów pneumatycznych.
Obowiązujące przepisy Silhouette dla pistoletów i karabinków pneumatycznych.
Figurki zwierząt na torze są ustawiane na specjalnych półkach (stojakach) w następujących odległościach:
Dla karabinków: kurczak – 18m, dzik – 25m, indyk – 32m, muflon – 39m.
Dla pistoletów: kurczak – 9m , dzik – 12m , indyk – 15m, muflon – 18m.
Wielkość (wysokość) sylwetek:
- kurczak – 30mm
- dzik – 38mm
- indyk – 60mm
- muflon – 70mm
Jeden tor składa się z 4 linii (półek) po 5 jednakowych figurek (sylwetek) w każdej, a zawody składają się z dwóch serii po 20 strzałów. Zawodnicy strzelają z klasycznej postawy stojącej bez podpórek.
Najpierw strzelają jedną serię dwudziestu strzałów według kolejności wyłonionej w losowaniu. Drugą serię strzelań rozpoczyna zawodnik, który w pierwszej serii uzyskał najniższy wynik i tak kolejno, aż do tych z najwyższymi wynikami. Czas na strzelenie jednej, dwudziesto-strzałowej serii, to 10 minut. Czas zaczyna być liczony po załadowaniu pierwszego śrutu do karabinka (pistoletu) i po wydaniu przez sędziego komendy do rozpoczęcia strzelania.
Czas nie jest zatrzymywany przy przejściach zawodnika do strzelania kolejnych linii. Za trafioną uznaje się tylko taką figurkę, która w skutek trafienia spadła z belki. Figurka która została obrócona, a nawet przewrócona, lecz nie spadła, nie jest liczona jako trafienie. Za każdą zaliczoną jako trafienie figurkę zawodnik otrzymuje jeden punkt.
Do udziału w zawodach dopuszcza się wszystkie wiatrówki, bez ograniczeń w budowie, w kalibrze 4,5mm, wystrzeliwujące śrut z energią nie wyższą niż 17J. Dozwolone są wszelkie celowniki optyczne w tym lunety i celowniki kolimatorowe oraz przeziernikowe. Zabronione są jednak celowniki laserowe. Dopuszcza się również możliwość regulacji celowników w trakcie prowadzenia konkurencji (czas nie jest zatrzymywany).
TROCHĘ HISTORII
Wprawdzie pierwsze zasady konkurencji field target opracowano na Wyspach Brytyjskich, to dość szybko upowszechniły się one zarówno w Europie, jak i na innych kontynentach.
W Polsce rozwój tego strzelectwa nastąpił wraz ze zmianami w Ustawie o Broni i Amunicji wprowadzonymi w 1999 roku oraz pojawieniem się w wolnym handlu w 2000 roku wiatrówek gładkolufowych. Początkowo niewielka grupa ludzi skupiona wokół prekursorów strzelectwa terenowego w Polsce szybko się rozrosła. Dzięki ich staraniom, jesienią 2002 roku, nieopodal miejscowości Morsko (Jura Krakowsko-Częstochowska), odbyło się pierwsze spotkanie-zlot miłośników strzelań terenowych. Po nich nastąpiły następne, nabierając z czasem charakteru cyklicznego. Później odbywały się dwa razy w roku – wiosną i na jesieni. Uczestniczyli w nich nie tylko strzelcy z Polski ale również z innych krajów – Niemiec, Litwy, Rosji i Wielkiej Brytanii.
W 2003 roku powołano do życia Stowarzyszenie Pneumatycznego Strzelectwa Terenowego – PFTA (Polish Field Target Association), które w 2004 roku zostało przyjęte do World Field Target Federation. Federacja ta zrzesza obecnie ponad 20 organizacji narodowych z 3 kontynentów.
W Polsce do tych konkurencji dopuszczone są wiatrówki wystrzeliwujące śrut z energią początkową mniejszą niż 17 dżuli. W świetle Ustawy o Broni i Amunicji wiatrówki takie nie są klasyfikowane jako broń i nie jest na nie wymagane jakiekolwiek pozwolenie, nie podlegają także rejestracji. Jest to urządzenie mogące w określonych warunkach być niebezpieczne i dlatego zawsze strzelania odbywają się z zachowaniem rygorystycznych zasad bezpieczeństwa.
Obecnie regularnie co roku rozgrywane są zawody w strzelectwie terenowym o Puchar PFTA (nazywane też Pucharem Polski) na terenie całego kraju, które organizowane są przez lokalne grupy strzeleckie (Warszawa, Łódź, Poznań, Gdynia, Kraków, Wrocław, Katowice, Kielce, Szczecin i inne). Głównym założeniem Pucharu PFTA jest przeprowadzenie około dziesięciu zawodów, z których wyniki najlepszych pięciu startów każdego zawodnika liczone są w klasyfikacji generalnej Pucharu, a spośród najlepszych zawodników Pucharu PFTA wyłaniana jest reprezentacja na Mistrzostwa Świata w strzelectwie terenowym.
(źródło: PFTA)
